Ruud Lubbers was een onvergetelijke man. Hij was een van die mensen die bij binnentreden een hele ruimte vulde, iemand met een nooit te negeren aanwezigheid. Hij schiep alleen al verwachtingen door ergens te zijn, hij kreeg overal onmiddellijk aandacht als hij het woord nam. In zijn immense loopbaan verkeerde hij met alle machtigen der aarde, en wist hij ook in de indrukwekkendste kring een effectief vertegenwoordiger te zijn van een klein land met grote ideeën. 

[Read more…]

Het laatste Bericht van het Binnenhof dateert van ruim een half jaar geleden. Dat reflecteert niet de luiheid van de schrijver, maar de realiteit van een aanhoudend behoorlijk lege Eerste Kamer agenda.

Rutte III, waar D66 deel van uitmaakt, heeft nog niet veel wetgeving geproduceerd. Ministers verzekeren ons dat dat allemaal gaat veranderen, dit najaar al. We zien wel, en het hoeft natuurlijk ook niet. Wie ben ik om bezwaar te maken tegen regeren middels akkoorden en afspraken? Hoogstens is het jammer dat de paar wetten die ons wel bereiken niet direct tot veel D66 vreugde stemmen. Dat geldt natuurlijk vooral voor de wet waarmee het raadgevend referendum werd afgeschaft. Een echt kroonjuweel was het nooit, maar met veel partijgenoten zie ik toch uit naar een vervolg in de richting van een echt bindend referendum als nuttige noodrem voor de representatieve democratie. 

De meeste andere wetten waren hamerstukken. Maar af en toe komt er ineens een voorbij die toch om een plenaire discussie vraagt. Zo bijvoorbeeld de wet die halvering van het collegegeld mogelijk moet maken, een onderdeeltje uit het regeerakkoord waarover minister Van Engelshoven zich had ontfermd. 

Het voorstel kwam verluidt uit D66 koker, maar de onderbouwing bleek toch aan de wankele kant. De oppositie liet de kans niet glippen dat breed te etaleren, maar uiteindelijk ging de Eerste Kamer met algemene stemmen akkoord en bezorgde zo op de valreep van de zomer alle Nederlandse studenten een flinke financiele meevaller.

Mijn bijdrage staat hieronder en was aan de korte kant – de reden daarvoor zal inmiddels duidelijk zijn. Aan het eind van de avond kon zo ook deze wet nog meelopen in het slotakkoord van dit parlementaire jaar. Daarmee begin ik met mijn collega’s aan het laatste jaar van deze termijn, samen met een nieuwe fractievoorzitter, Hans Engels, onderweg naar de verkiezingen in maart, in de hoop onze kleine coalitiemeerderheid van een enkele zetel te kunnen behouden. Dat zal nog niet meevallen. 

Voorzitter,

Ik zal de spanning niet opvoeren tot het ondraaglijke: de fractie van D66 overweegt serieus het voorliggende wetsvoorstel, als onderdeel van het vigerende regeerakkoord, te ondersteunen. De erin bepleite halvering van het collegegeld trok de aandacht doordat zij die ervan zullen profiteren effectiever van zich lieten horen dan zij die rekening gaan betalen. Dat werd niet alle onderdelen van het regeerakkoord gegund. 

[Read more…]

Anders dan vaak gesuggereerd fungeert de Eerste Kamer zelden als een echte “chambre de reflexion”. Die populaire metafoor leidt een hardnekkig leven. Alleen al de herkomst ervan is echter wonderlijk: het is een onderdeel van de inwijdingsceremonie voor vrijmetselaars, bedoeld om gedurende een paar uur na te denken over de grote vragen van het leven. In het geval van de Eerste Kamer zal het wel vooral het beeld oproepen van afstandelijke beschouwingen over de politieke waan van de dag, ooit vergezeld van de sigaartjes waarvoor het rek naast de ingang naar de grote vergaderzaal nog steeds een mooie opslagplek biedt.

Het is een verleidelijk beeld, en er zou nog wel iets voor te zeggen zijn ook. Maar de werkelijkheid is dat het overgrote deel van de vergadertijd van de Eerste Kamer wordt gewijd aan gedetailleerde behandeling van voorliggende wetsvoorstellen waarbij de noodzakelijke precisie het meestal wint van de wijdse beschouwing. In de Eerste Kamer gaat de diepte vaak voor de breedte. Daar valt ook meestal de zinnigste bijdrage te leveren.

De Algemene Financiële Beschouwingen vormen daarop, samen met de Algemene Politieke Beschouwingen, nog een mogelijke uitzondering. Ze bieden in ieder geval de ruimte om ook grotere onderwerpen aan te kaarten dan passen in een enkel wetsvoorstel. En zeker bij de aanvang van een nieuwe kabinetsperiode is de verleiding groot daarvan royaal gebruik te maken, ook als ze zo laat plaatsvinden dat ze gecombineerd moeten worden met de complete behandeling van het Belastingplan.

Mijn bijdrage staat hieronder. Ik had mij verheugd op de hernieuwde kennismaking met oud-senator Wopke Hoekstra in zijn nieuwe rol als minister van financiën, en met Menno Snel, de nieuwe staatssecretaris, die ik eerder had ontmoet op het IMF in Washington. Ik werd niet teleurgesteld. Zij deden het beiden uitstekend, en demonstreerden tot diep in de nacht een bewonderenswaardige inzet bij de behandeling van alle grote en kleine kwesties waarop ze waren aangesproken.

Ruim na middernacht werd de zitting gesloten, na veel reflexion, maar nog meer anticipation: er zijn door de twee nieuwkomers de nodige verwachtingen gewekt. Het nieuwe jaar wordt aan het Binnenhof zo zeker aanzienlijk drukker dan waar we de laatste maanden gewend aan waren geraakt. Dat werd de hoogste tijd!

Voorzitter,

Naar het imago van Nederland is veel onderzoek verricht. De resultaten zijn even voorspelbaar als teleurstellend. Kaas, tulpen en windmolens voeren het klassement van de associaties aan, met het adjectief “vriendelijk” op een teleurstellende zesde plaats, net boven “plat”. Aan de negatieve kant domineren de drugs, zelfs boven het weer. De voornaamste bron van ongenoegen voor Franse bezoekers blijkt te zijn dat Nederlanders een andere taal spreken dan zij. Dat gevoel is, meen ik, wederzijds. [Read more…]