Op 2 februari werd de wet DBA door een ruime meerderheid van de Eerste Kamer gesteund en daarmee aanvaard. D66 behoorde met de Christenunie en Groen Links tot de enige tegenstemmers.

Dat was voor mij een teleurstellende uitkomst. Gedurende vele maanden had ik mij als woordvoerder diepgaand in het wetsvoorstel verdiept, en gaandeweg was mijn overtuiging dat dit een onverstandig idee was alleen maar toegenomen. Ik vond en vind het voorstel onnodig, ineffectief, prematuur en riskant; een uitgebreide toelichting staat in de hieronder afgedrukte spreektekst. Nog steeds ben ik bang dat de kwaliteit en de kwantiteit van de werkgelegenheid voor ZZPers ernstig te lijden zullen hebben onder de praktijk van deze wet. Nu de wet DBA is aangenomen hoop ik maar dat ik ongelijk krijg. Maar de eerste commentaren van vakjuristen en accountants wijzen in dezelfde richting.

De beste verklaring die ik kan verzinnen voor deze treurige afloop was de onwankelbare welsprekendheid waarmee staatssecretaris Wiebes gedurende bijna drie uur zijn voorstel verdedigde. Overtuigend vonden D66, de Christenunie en Groen Links zijn argumenten in het geheel niet, maar kennelijk waren wij de enige.

Zo kan het lopen in een democratie. Wij wachten af hoe het uitpakt, en de machine draait verder. Inmiddels moest ik alweer het woord voeren bij de behandeling van de wet die overheidstoezicht op private jeugdinternaten mogelijk moet maken. Minister Asscher had het daarbij in de Eerste Kamer niet al te moeilijk. Maar dat kwam ook doordat de achterliggende vraag – hoe ver kan de overheid gaan in het afremmen van ouders die onverstandig omspringen met hun kinderen? – hier grotendeels buiten beeld bleef. De grens tussen passende bezorgdheid en overdreven bemoeizucht wordt maar al te gemakkelijk overschreden. Als de recente verhalen over de radicaliserende schoolkinderen kloppen, dan komt die lastige vraag vroeger of later terug. En dan is voor het politieke debat meer nodig dan de twee uur die nu voldoende waren.

Voorzitter,

De wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties heeft een verleidelijke naam en een lange voorgeschiedenis. Hij is kort, omvat slechts tien artikelen, past op drie A4tjes en strekt tot de afschaffing van de VAR, de Verklaring Arbeidsrelatie, die opdrachtgevers van ZZPers vrijwaring bood van de door werkgevers verschuldigde loonheffingen. Als welkom alternatief voor de wet BGL, die niemand wist te bekoren, passeerde de wet zonder veel moeite de Tweede Kamer. Vanavond onderwerpt deze Kamer hem aan een laatste kwaliteitsoordeel. Is er sprake van een urgent achterliggend probleem? Lost deze wet – inclusief het daaraan gekoppelde alternatief voor de VAR, het systeem van de vooraf door de Belastingdienst goed te keuren modelovereenkomsten – dat probleem tijdig en effectief op? Zijn er ongewenste neveneffecten? Over deze en aanverwante vragen wil ik proberen de opvattingen van mijn fractie te verwoorden.

[Read more…]

Het jaareinde is een riskante episode voor de Eerste Kamer. Vlak voor het Kertsreces van 2014 sneuvelde een wetsvoorstel van Edith Schippers op de kwestie van de vrije artsenkeuze. Ook dit jaar ging er op de valreep iets helemaal mis: het wetsvoorstel van Henk Kamp dat Wind op Zee moest veilig stellen, werd met de kleinst mogelijke meerderheid verworpen.

Zelfs de veroorzakers van dat alles liepen enigszins sip rond. Daar was ook alle reden voor. De door hen verafschuwde splitsing van de energiebedrijven in een publieke distributie- en een private productietak gaat gewoon door. En de door hen al even vurig gewenste energiewinning op zee, essentieel voor het halen van de Nederlandse 2020 doelstellingen voor alternatieve energie, liep een fatale vertraging op.

Hoe kon dit zo slecht aflopen? De fameuze hoekigheid van minister Kamp (die overigens wel gesteund werd door D66) hielp niet echt. Een fraai moment was het niet. En dat terwijl de week zo goed was begonnen. Eerder die avond werd het wetsvoorstel Algemeen Pensioenfonds net nog in 2015 aanvaard. Het was mijn tweede plenaire debat; mijn bijdrage staat hieronder. Een technisch onderwerp, zeker, maar met smart afgewacht door de hele pensioenwereld. En daaraan voorafgaand vond de feestelijke afronding plaats van het belastingplan voor 2016: juist voor D66 was dat een ingewikkelde opgave.

Ook daarbij was ik betrokken, maar in een voor een Eerste Kamer lid ongebruikelijke rol. Samen met Thom de Graaf en Joris Backer sprak ik een lange avond lang met staatssecretaris Wiebes over de aanpassingen in zijn plan die D66 over de streep konden trekken. Het was een leerzame ervaring. Aan elk idee hangt op het Ministerie van Financien een prijskaartje, dat wisten we, maar ze werden nu wel erg zichtbaar. Eind goed, al goed – maar het blijft jammer dat een fundamenteler herbezinning op het belastingstelsel al zoveel eerder was gesneuveld.

Zo eindigde 2015 met gemengde gevoelens, en met een omineus warme Kerstmis. Dreaming of a White Christmas, dat wel. Er is nog veel te doen. Volgend jaar verder.

Voorzitter,

Hoe goed is het Nederlandse pensioenstelsel? Daarover kan verschillend worden gedacht. Negativo’s verwijzen graag naar de aanhoudend lage rentes en de daarmee geassocieerde gevaarlijk lage dekkingsgraden. Positivo’s verwijzen trots naar onze nationale spaarpot van meer dan 1200 miljard euro, een waarlijk astronomisch bedrag. Negativo’s signaleren dat het stelsel de laatste tijd is gezakt op de internationale ranglijstjes. En Positivo’s constateren dat die afdaling begon bij de eerste plaats en eindigde bij de tweede.

[Read more…]

Het was zover: mijn maidenspeech. Eerst voorbereid voor het plenaire debat met staatssecretaris Wiebes over het afschaffen van de VAR voor ZZPers, maar zoveel ZZPers vonden dat bij nader inzien een onaf idee dat de Eerste Kamer de staatssecretaris vroeg het eerst maar af te maken. Zonde van de speech, maar daardoor schoof mijn debuut door naar een zo mogelijk nog grootser en meeslepender evenement: de Algemene Financiële Beschouwingen.

Daarbij kan en mag het over heel veel gaan. Offcieel komen de verschillende begrotingen nog apart voorbij en wordt er ook nog een keer apart gediscussieerd over het belastingplan, maar het is niet verboden daar een voorschot op te nemen – en dat gebeurde dan ook op grote schaal.

Mijn verhaal ging over de lessen van het verleden, de opgave van het heden en de risico’s van de toekomst, en staat hieronder op deze website. Maar waar ik niet op had gerekend is dat zo ongeveer op dezelfde dag in de Tweede Kamer de ontknoping werd verwacht van het lastenverlagingsplan van 5 miljard. En zo moest ik tot op het laatste moment mijn tekst aanpassen aan de actualiteit, want het maakte voor het debat in de Eerste Kamer toch wel uit of D66 daar in de Tweede Kamer voor ging stemmen, tegen ging stemmen of nog zat te onderhandelen.

Het werd uiteindelijk de tweede optie, en daarmee kwam onze Eerste Kamer fractie behoorlijk in de schijnwerper te staan. Zeker, we hebben een eigen verantwoordelijkheid, maar de opvatting van de Tweede Kamer collega’s telt zwaar mee. En als de D66 stemmen onmisbaar zouden blijken te zijn voor een meerderheid in de Eerste Kamer, dan wordt dat nog een interessante afweging.

Het werd een leerzame dag, de 17e november. Minister Dijsselbloem en staatssecretaris Wiebes reageerden uitgebreid op alle vragen en opmerkingen, en wij waren nog maar net voor middernacht klaar. De minister en ik werden het wel eens over de lessen uit het verleden. Het heden was vooral aanleiding tot een stoelendans rond lastenverlaging. En rond de toekomst toonde de minister zich een onversneden optimist, iets waar ik moeilijk bezwaar tegen kan hebben – maar langdurige stagnatie in Europa, met lage rentes, lage investeringen en lage groei is helaas niet uit te sluiten. Uiteindelijk wilde de minister dat ook wel toegeven.

Vaak ontbreekt de tijd en de ruimte om in de Eerste Kamer werkelijk te reflecteren op wat er aan de achterkant van alle politieke kibbelarij feitelijk aan de hand is. Bij deze gelegenheid was die mogelijkheid er wel. Dat maakte het tot een bijzondere kans voor een debuterend lid.